سپتيك تانك

عملكرد سپتيك تانك

با گسترش علم استفاده از ابزارهاي كارآمد بيشتر شده و همه در تلاش هستند كه پابه‌پاي علم پيشرفت كنند. همين سبب شده سپتيك تانك‌ها به جاي انواع روش هاي انتقال فاضلاب آمده و آن هارا ساده‌تر نمايند. از همان جهت در مطلبي كه پيش رو است مي‌خواهيم در مورد سپتيك تانك صحبت كنيم. ابتدا فاضلاب از طريق لوله ورودي وارد بخش اول سپتيك تانك مي شود. اين بخش كه توسط يك ديواره جدا كننده از بخش دوم مخزن جدا شده است، حجمي برابر دو سوم از كل حجم سپتيك تانك را دارا مي باشد. با ورود فاضلاب به اين قسمت، مواد معلق و ذرات خارجي به علت وزن بالاتر خود به سمت پايين حركت كرده و در كف مخزن ته نشين مي شوند. روغن و چربي ها هم به علت اينكه داراي وزن مخصوص كمتر در مقايسه با فاضلاب هستند، به سمت بالا حركت كرده و بر روي سطح شناور مي شوند.

در كل مي‌توان نقشه سپتيك تانك را با توجه به نياز مشتري و تحليل كارشناسان سفارشي سازي كرد. البته اين نيز نيازمند علم و تجربه براي طراحي سپتيك تانك دارد زيرا انواع سپتيك تانك مي‌تواند براي نياز شما طراحي شود.

تجمع مواد ته نشين شده در كف مخزن سبب به وجود آمدن توده اي از لجن شده و ميكروارگانيسم ها و باكتري ها در آن تكثير كرده و رشد مي كنند. واكنش هاي بيولوژيكي كه در جريان تكثير و رشد آنها اتفاق مي افتد سبب مي شود كه مواد آلي آلاينده تجزيه شوند و فاضلاب تصفيه گردد. انجام اين واكنش ها همچنين باعث تبديل حجم قابل توجهي از لجن به بيوگاز و كمتر شدن حجم لجن مي شود. بيوگاز توليد شده كه اكثراً متان است به وسيله لوله خروج بيوگاز از سپتيك تانك خارج مي شود. در ادامه پساب بخش اول با عبور از مسير ارتباطي تعبيه شده در ديوار جداكننده، وارد بخش دوم سپتيك تانك مي شود. در اين قسمت ذرات خيلي ريز چربي و روغني كه در فاضلاب باقي مانده اند، بر روي سطح شناور مي گردند. در آخر نيز پساب زلال شده به وسيله لوله خروجي از سپتيك تانك خارج مي شود.

لجن جمع شده در سپتيك تانك بعد از حدود دو سال لازم است كه تخليه شود. در زمان تخليه بهتر است، كمي از لجن در سپتيك تانك باقي بماند، چون اين لجن داراي ميكروارگانيسم ها و باكتري هاي تاثيرگذار در تصفيه است و تخليه كامل آنها سبب طولاني تر شدن زمان راه اندازي مجدد بخش بيولوژيكي سپتيك تانك مي شود.

موارد كاربرد سپتيك تانك

اصلي ترين موارد كاربرد سپتيك تانك ها شامل موارد زير است :

پيش تصفيه و تصفيه مقدماتي فاضلاب بهداشتي واحدهاي مسكوني، مجتمع هاي تجاري و اداري، هتل ها و رستوران ها به دليل قوانين شهرداري و سازمان حفاظت محيط زيست

حذف ذرات قابل ته نشيني، چربي و روغن هاي موجود در فاضلاب رستوران ها و سالن هاي غذا خوري براي پيشگيري از پر شدن سريع چاه جذبي و گرفتگي لوله ها به علت تجمع چربي و ذرات درشت قابل ته نشين

متعادل سازي و پمپاژ فاضلاب در سيستم هاي تصفيه فاضلاب

گند انبار

بر اساس استانداردهاي BS6297 ظرفيت سپتيك تانك را مي توان از رابطه زير محاسبه نمود.

V=2000+C*P

كه در رابطه فوق V حداقل حجم سپتيك تانك برحسب ليتر، C سرانه توليد فاضلاب در هر شبانه روز برحسب ليتر و P تعداد نفرات تحت پوشش برحسب نفر مي باشد. بنابراين جهت تعيين ظرفيت سپتيك تانك مورد نياز ابتدا بايد حجم فاضلاب توليدي روزانه  كه به تعداد افراد تحت پوشش بستگي مستقيم دارد، محاسبه شود.

نگهداري سپتيك تانك

براي اينكه سپتيك تانك با بازدهي بالاتري كار كند بايد در طول زمان استفاده، شرايط نگهداري آنها رعايت شود. تخليه سپتيك تانك در فاصله زماني كوتاه وابسته به شرايط كار تانك، كيفيت و كميت فاضلاب خام تقريباً هر يك الي دو سال انجام مي شود. تخليه و تميز كردن تانك از طريق پمپ يا وسايل دستي و حتي زهكشي انجام مي شود. البته همان طور كه گفته شد نيازي به تخليه تمام مواد لجني نيست چونكه در بين لنجها ميكروارگانيسمهاي كه باعث تصفيه فاضلاب مي شوند وجود دارند.

سپتيك تانك ها كاربرد فراواني در واحدهاي مسكوني و ويلايي، مجتمع هاي مسكوني و اداري، كارگاه هاي عمراني و ساختماني، كارخانجات توليدي و صنعتي، هتل ها، رستوران ها و مجتمع هاي تفريحي و ورزشي دارند. سپتيك تانك ها به شكل بتني، آجري، فايبرگلاس و پلي اتيلني توليد و عرضه مي شوند.

سپتيك تانك بتني

سپتيك تانك بتني به صورت استوانه سرپوشيده است كه اكثراً با بتن مسلح از عيار ۱۵۰ الي ۴۰۰ كيلوگرم بر متر مكعب و در ابعاد و حجم هاي مختلف ساخته ميشود. عيار كمتر بتن سبب افزايش نفوذپذيري و امكان خوردگي آرماتورها و عيار بيشتر از اين محدوده سبب به وجود آمدن ترك در زمان سردشدن بتن مي شود. در اين نوع سپتيك فاضلاب از بخش ورودي دستگاه كه در بالاي اين استوانه قرار دارد، وارد مي شود و بر اثر برخورد به پره هاي دستگاه به بخش پاييني كه به آن انباره مي گويند هدايت ميگردد. فاضلاب به علت كاهش سرعت جريان و زمان ماند در نظر گرفته شده مواد جامد و معلق خود را به شكل ته نشين از دست مي دهد و سپس موادي كه ته نشين شدند به شكل لجن در كف انباره جمع مي شوند.

مزايا و معايب سپتيك تانك بتني

در سپتيك تانك بتني مسئله مهم مشكل نفوذپذيري و نشت فاضلاب از بدنه و درزها است. چون نفوذ فاضلاب به درون ديواره هم باعث خوردگي زود هنگام آرماتورها و تخريب بيشتر بتن مي شود و هم سبب آلوده شدن خاك و محيط اطراف سپتيك تانك مي شود.

به دليل اينكه PH فاضلاب سپتيك تانك ها تقريبا اسيدي و PH بتن كاملاً قليايي است، مقدار نفوذپذيري بتن نقش بسيار مهمي در كارايي سپتيك تانك و طول عمر مفيد آن خواهد داشت.

در بعضي موارد براي كاهش بيشتر مقدار نفوذپذيري، از پوشش هاي آب بند كننده با پايه هاي سيماني يا قيري استفاده مي شود. البته مشخص است كه استفاده از اين پوشش ها هزينه ساخت اين نوع از سپتيك تانك ها را در حدود ۳۰ درصد افزايش مي دهد.

در ايران سپتيك تانك هاي پيش ساخته بتني تا ظرفيت ۱۰ مترمكعب ساخته و اجرا مي شوند. سپتيك تانك هاي پيش ساخته شامل حداقل يك قطعه كف، بسته به ظرفيت آنها حاوي يك يا چند قطعه بدنه و يك قطعه سقف مي باشند كه به صورت مجزا به محل نصب حمل مي شوند و بعد از حمل در محل بر روي يكديگر قرار مي گيرند. درز بين قطعات هم اغلب با ملاتهاي آب بند كننده پر مي شود. شكل سپتيك تانك هاي پيش ساخته اكثرا استوانه عمودي و مقطع آنها دايره است و داراي قطر داخلي ۱۶۰۰ الي ۲۰۰۰ ميليمتر و ضخامت بدنه ۱۰۰ الي ۱۵۰ ميليمتر مي باشند.

سپتيك تانك بتني سپتيك تانك پلي اتيلني سپتيك تانك آجري از انواع سپتيك تانك ها مي‌باشند.

سپتيك تانك آجري

اين سپتيك تانك ها معمولا به وسيله آجر فشاري و ملات ماسه سيمان تهيه مي شوند. البته در بعضي موارد بلوك هاي سيماني يا سنگ جايگزين آجر در آنها مي شوند.

مزايا و معايب سپتيك تانك آجري

بزرگترين مشكل اين سپتيك تانك ها نفوذپذيري بالا و نشت خيلي زياد از ديواره و كف آنها است. همچنين به علت مقاومت كم ديواره آنها در مقابل نشست و فشارهاي جانبي، بعد از مدتي از ساخت، ترك ها و درزهاي زيادي در ديواره و كف آنها به وجود مي آيد كه سبب نشت فاضلاب به بيرون از مخزن و آلوده كردن خاك اطراف مي گردد به همين از سپتيك تانك پلي اتيلني استفاده مي‌شود.

حتي هنگامي كه پوشش سيماني به ضخامت ۱ الي ۲ سانتيمتر نيز بر روي بدنه آنها اجرا مي شود اين عيب ها به قوت خود باقي مي مانند چرا كه اين پوشش سيماني نيز به علت شكنندگي بر اثر كوچكترين نشست از ديواره جدا مي شود.

در بعضي موارد براي كاهش نشت فاضلاب از بدنه از پوشش هاي قيري بر روي مخزن استفاده مي كنند. البته اين پوشش ها نشت از منافذ ديواره را كاهش مي دهند اما نمي توانند از نشت فاضلاب از محل درزها و ترك ها جلوگيري كنند. دليل آن نيز اين است كه اين پوشش ها به ديواره مي چسبند و همراه با ديواره دچار ترك و درز مي شوند.

به دليل اينكه اين ديواره هاي آجري يا بلوكي فشار جانبي ناچيزي را مي توانند تحمل كنند، بيشترين عمق اين مخازن به ۴ متر محدود مي شود. البته اين عدد در شرايطي است كه پشت ديواره با خاك پر شود در غير اينصورت حداكثر عمق ۲/۵ متر خواهد بود.